Vegurinn yfir Siglufjaršarskarš:
"Lśšvķk Kemp," vegaverkstjóri, hefir sżnt Einherja žį velvild aš lįta honum ķ té skżrslu um' rannsókn sķna į vegarstęšinu,yfir Siglufjaršarskarš. Er skżrsla hans į žessa leiš:
Nś sķšustu daga hefi ég męlt og skošaš enn aš nżju, veginn um Siglufjaršarskarš til Fljóta.
- Samt bżst ég ekki viš, aš žessi męling verši til žess, aš varpa neinu sérstöku ljósi į žetta vegaspursmįl, žar sem svo margir hafa įšur athugaš vegastęši į milli Fljóta og Siglufjaršar, bęši rętt og ritaš um slķkt, en sżnilega meš litlum įrangri. - Ég hygg, eftir žeirri litlu reynslu sem ég hefi į vegamįlum, aš vel sé framkvęmanlegt aš leggja fęran bķlveg um Siglufjaršarskarš.
Vildi ég žvķ hér skżra frį athugunum. mķnum, svo menn sem kunnugir eru öllum stašhįttum, geti įttaš sig į hvaš ég meina, bęši meš legu vegarins og annaš honum višvķkjandi, svo sem kostnaš ofl.
Annars, hvaš višvķkur kostnaši, žį mį svo óendanlega deila um slķkt, bęši er nś žaš, aš kaupgjald er alltaf breytilegt, og svo geta vešur, snjór og ašrar hindranir komiš fyrir, žegar byrjaš vęri į verkinu, er getur aukiš kostnašinn um fleiri hundruš króna.
Ennfremur dżrir og erfišir ašflutningar, sem ég žekki ekki eins vel og skyldi. Kostnašinn viš veginn žarf žvķ vegamįlastjóri aš lįta athuga, žvķ hann hefir manna besta reynslu og žekkingu ķ slķkum efnum į žeim pśkk vegum vķšsvegar į landinu, sem hann hefir lįtiš byggja nś į sķšustu įrum. Žarna er ekki aš ręša um annaš en pśkkveg, nema į žeim stöšum sem hęgt er aš komast af meš rušning.
Grjót, smįtt og stórt er žarna allstašar viš hendina - og allstašar sęmilegt um möl, nema upp og nišur Skaršbrekkuna beggja megin Skaršsins.
Mķnar tillögur um veginn eru žvķ žessar:
Frį Skaršdalstśni sé farinn gamli vegurinn og hann ruddur, meš litlum breytingum upp aš svoköllušu Žvergili. - Žó skal žess getiš, aš eins og gamli vegurinn liggur nś, er hann į nokkrum köflum of brattur fyrir bķla. Žarf žvķ į žeim köflum, aš taka hann ķ stęrri beygjur, vitanlega meš undirbyggingu. Ég meina aš žetta fyrirkomulag vegarins, sem nś er, verši ašeins nokkur įr, eša meš öšrum oršum, žar til nęgilegt fé fęst til aš undirbyggja hann. Vitanlega vęrt ęskilegast, aš undirbyggja hann strax og byrja viš Skaršdalstśn
.
Yfir įšurnefnt Žvergil liggi vegurinn ofan viš gömlu götuna. žar meš ręsi 2ja metra breišu. Séu hlašnir į žaš stöplar śr stóru grjóti, sem žarna er viš hendina, en pallur sķšan steyptur yfir žaš. Žašan liggi vegurinn fyrst eftir gamla veginum ca. 100 metra, sķšan beygi um austur į viš - og stefni ķ Skaršdalsbotn, austan viš svokallaš Afglapaskarš. Žašan ķ einni beygju ķ vestur eftir brekkunni sušur og upp af Skķšakofanum (ca.100 metra sušur og upp af honum) og smį hękki meš jöfnum halla 1:10 alla leiš ķ Siglufjaršarskarš.
Vegurinn komi žannig aš Skaršinu, aš hann sé žaš hįtt aš hann liggi upp į klettastalli žeim sem nś er, til vinstri handar viš gamla veginn Siglufjaršarmegin viš Skaršiš žegar komiš er śr Siglufirši. Žį žarf aš lękka Skaršiš um ca. 3 metra. Myndast viš žaš ķ Skaršinu flötur, 15 metra langur, sem žó mį ekki vera minna en 6 metrar į breidd, sökum žess aš žar veršur óhjįkvęnanlegt aš beygja til vinstri, sušur meš hlķšinni Fljóta megin.
Į Skaršinu, beygi vegurinn til vinstri eins og įšur er sagt, sušur og.nišur urširnar meš halla 1:10.
Kemur hann žį nišur į milli efstu grjótvaršanna og žar į gamla veginn. Hann mį, ryšja meš litlum breytingum heim ķ Hraun, en:samt žarf öflugan sneišing upp į svokallašar Eggjabrekkur.
Hann yrši žvķ meš svipušu fyrirkomulagi og upp frį Skaršdal aš Žvergili, sem ég hefi getiš um įšur.
Samt geri ég rįš fyrir, aš žarna, verši. talasvert skiptar skošanir um legu veggarins. Sumir munu vilja hafa hann, sem nęst gamla vegnum alla leiš til Hrauna. Aušvitaš žurfa naušsynlegar beygjur meš undirbyggingu, žar sem gamli vegurinn er į köflum of brattur fyrir bķla. Aftur eru ašrir og einn af žeim er ég, sem vilja taka veginn ķ beygjum, nišur svo kölluš Fell og ofan ķ Hraunadalinn, žį sušur fyrir, nešan svokallašar Eggjabrekku, sem gamli vegurinn liggur nś yfir og įšur hefir veriš minnst į.
Annars legg ég til aš vegamįlastjóri įkveši veginn žarna og lįti athuga vegarstęšiš į bįšum stöšum. Žaš mun vart liggja svo mikiš į meš žaš, fyrst žvķ nóg mun verša nęsta įr aš lķta hinum megin Skaršsins.
Ég hefi nś hér į undan gert grein fyrir legu vegarins og hvernig ég įlķt aš hann skuli liggja ķ framtķšinni.
Vildi ég žvķ nęst gera gleggri grein fyrir žeim kafla vegarins, sem liggur um Uršarbrekkurnar beggja megin Siglufjaršarskaršs og kallašur er Skaršsbrekka, žvķ žaš er sį kafli į leišinni, sem mönnum ašallega hefir hrisiš hugur viš aš leggja veg um. Ég jįta, aš žaš er ekkert prżši vegarstęši žarna, en aš öšru öllu athugušu, veršur žó aš mķnu įliti, skįst aš komast yfir fjöllin žarna.
Žaš fór bķll ķ sumar uppundir brekkuna Siglufjaršarmegin. Žašan sem .bķllinn stansaši er ca. 80 m. lóšbein lķna upp į Skarš. - Meš öšrum oršum: Skaršbrekkan Siglufjaršarmegin er ca. 80 metra hį.
Byrji mašur į vegi efst ķ Skaršdalsbotninum, talsvert austan viš Afglapaskaršiš, ķ svipašri hęš og bķllinn stansaši, er įšur var getiš um, žį fęst 800-900 metra langur vegur eftir brekkunni aš Siglufjaršarskarši.
Vegur sį yrši aš mestu leyti bein lķna, nema hvaš yrši lķtils hįttar beygja į einum staš utan ķ hęš vestur af Skķšakofanum. Vegurinn gęti haft jafnan halla ca. 1:10, žar sem hann liggur um 80 metra hįa brekku og getur veriš 800-900 metra langur, eins. og įšur er sagt. Sama gildir aš sunnan, nema žar er Skaršbrekkan lęgri, eša ca. 70 metrar.
Žar hefi ég hugsaš mér aš sneišingurinn yrši tekinn alveg eins og aš noršan. Er žar sķst verra aš nį honum, en ķ noršari brekkunni. Ętti hann aš liggja ķ sušur og fram śr Skaršinu fyrst beina lķnu og sķšan ķ beygju, sem mjög žęgilegt er aš nį nišri į milli efstu varšanna, eins og įšur er sagt.
Ég geri rįš fyrir aš žurfi aš hlaša kant framan undir veginn ķ brekkunni beggja megin Siglufjaršarskaršs. Mun žaš samt ekki verša tilfinnanlegur kostnašarauki, žar sem grjótiš er viš hendina, enda veršur vegurinn miklu varanlegri sé hann byggšur žannig.
Hęšir žęr og fjarlęgšir, sem hér er minnst į aš framan, hefi ég męlt nśna. Ég er viss um aš žęr eru nokkurn veginn réttar. Snjór var lķtill og alls ekki til fyrirstöšu, mį heita svona žśfnafyllir uppi, en alautt nešra. Aš žessu athugušu, sé ég engin vandkvęši į aš koma bķlfęrum vegi žarna yfir. Annars er ég hręddastur viš beygjuna ķ skaršinu sjįlfu og vildi ég žvķ gera nįnari, grein fyrir žvķ hvernig ég hugsa mér hana svo hśn yrši örugg bķlum, sem bęši žyrftu aš mętast žarna og eins aš stansa, hvort sem žeir kęmu aš noršan eša sunnan, til žess aš gį aš hvort ekki vęru ašrir bilar į ferš upp sneišinginn. Ég ętlast til aš sneišingurinn ķ skaršbrekkunni, aš noršan og sunnan verši ekki breišari en 3 metrar. Geta bķlar žvķ ekki mętast į honum. Enda ętti slķkt aš vera óžarfi, žar sem sést śr sjįlfu skaršinu eftir sneišingunum beggja megin, nema žį allra nešst ķ žį: Meš žvķ aš lękka skaršiš um ca. 3 metra, myndast žar flötur 15 metra langur, sem ekki mį žó vera minna en 6 m. į breidd.
Į žessum fleti er og veršur aš vera beygja. žaš er erfitt verk aš lękka skaršiš. Grjótiš er žarna rifiš og springur illa śr žvķ. Samt žarf aš sprengja žarna alt aš 300 rśmstikur. Žetta žarf aš vera vel tryggt, žvķ žarna žurfa bķlar aš mętast og stansa eins og įšur er sagt, svo er og naušsynlegt og eiginlega óhjįkvęmilegt aš hafa žarna handriš öšru megin vegarins. (fjalltindurinn er ķ ašra hönd)
Handrišiš žyrfti aš vera alt aš 50 metra langt, hvoru megin frį öšrum įminnstum fleti, svo bķlarnir vęru komnir vel į beinan veg įšur en handrišunum sleppir.
Ręsi eru fį į veginum. Mį komast af meš žrjś til fjögur Siglufjaršarmegin, aš - meštöldu ręsinu yfir Žvergiliš, sem įšur var minnst į. Ódżrast aš hlaša žau śr grjóti og steypa plöturnar.
Ég get ekki séš aš verš i nein sérslök skrišuhętta į žessum vegi. Vitanlega munu hrynja į hann steinar į snjó aš vetri til, svo hann žyrfti įrlegt višhald. En ekki veit ég um žann veg į Ķslandi, sem ekki žarf įrlegt višhald.
Hvaš višvķkur snjóalögum žarna, skal ég engan dóm į leggja, er ekki nógu kunnugur. En benda mį į žaš aš fleiri vegir į Ķslandi liggja um snjóaplįss, en vegurinn um Siglufjaršarskarš. Ég veit ekki annaš en aš séu įrlega mokašir skaflar af fjallvegum, td. bęši Holtavöršuheiši og vķšar og žaš jafnvel seint ķ maķ.
Get ég žvķ ekki vorkennt Siglfiršingum, žótt žeir žyrftu eitthvaš aš moka af veginum, segjum um mišjan jśnķ, žvķ žį fara žeir aš hafa hans mest not, sökum žess aš fólki fjölgar žį óšum ķ bęnum vegna sķldarveišanna sem og annarra starfa, sem af žeim leišir. Žessi vegur yrši žvķ einn af fjölförnustu leišum landsins frį mišjum jśnķ fram ķ mišjan september.
Aš endingu vildi ég minnast į eitt žeim til athugunar, sem eru enn į móti žessum vegi. Sökum žess aš žeir įlķta aš aldrei žori nokkur bķll aš fara um hann. Setjum svo aš aldrei žyrši neinn bķlsljóri aš keyra žennan veg, en meš žvķ aš leggja hann eins og aš framan er sagt, ęttu žeir hinir sömu aš geta skiliš, aš žarna fęst fyrsta flokks reišvegur og af žvķ veitir žó sannarlega ekki į Signufjaršarskarši žvķ hraklegri vegur er ekki til į öllum Noršlendingafjóršungi, žaš er aš segja sem į annaš borš er talinn mannavegur.
Hvaš višvķkur kostnaši į veginum, žį er um žaš aš segja, eins og įšur er tekiš fram, aš hann getur veriš talsvert breytilegur. Samt getur hlaupandi metrinn į veginum um Skaršsbrekkuna ekki veriš undir kr. 15.oo ķ žeim vegarkafla fullgeršum, žaš er aš sunnan og noršan skaršsins 160 hl. metra į kr. 15.oo hver, eša samt. kr 24.750,oo.
Aftur į móti veršur undirbygging vegarins talsvert dżari eftir aš sleppir Skaršbrekkunni, og hlaupandi metrinn žar af leišandi dżrari ķ veginum fullgeršum, kemur žaš ašallega til af žvķ, aš gera veršur upp bįša kanta vegarins, eftir aš sleppir Skaršsbrekkunni en ašeins annan um brekkuna sjįlfa. Samt myndi hlaupandi metir į žessum köflum ekki fara fram śr kr. 20,oo frį beygjunni ķ Skaršsdalsbotninum og nišur aš Žvergil meš naušsynlegum beygjum er vegarlengdin 1150 metrar, žašan nišur aš Skaršdalstśni, er vegalengdin ca. 1300 metrar, žaš eru til samans 2400 metrar. į kr. 20.oo, samtals kr. 49.000,oo
Sé Skaršiš sjįlft meš žeim.umbśnaši, sem hér aš framan er sagt og ég įlķt aš alls ekki megi ótryggari vera, getur žaš ekki kostaš undir kr.2.000,oo meš sprengiefni og ręsi, öll samtals į žessu svęši geta ekki fariš fram śr kr.2.000,oo meš Žvergilsręsinu. Er žvķ allur kostnašur viš veginn, sé hann undirbyggšur frį Skaršdalstśni, vöršum žeim Fljótamegin sem standa nešan viš Skaršsbrekkuna samtals kr.77.750,oo.
Sé nś aftur į móti vikiš aš žvķ sem ég įlķt nęgilegt ķ brįšina,aš, ryšja gamla veginn upp ķ Skaršdalsbotninn, žó meš žvķ aš taka į hann naušsynlegar beygjur, vegna of mikils bratta fyrir bķla, žį mun sį rušningur ekki kosta, svo bķlfęr yrši, meira en ca. 5.000,oo meš ręsi ķ Žvergiliš. Yrši žį žessi seinni kostnašarįętlun žannig:
Skaršbrekkan.................. kr. 24,750
Skaršiš sjįlft................... kr. 1.000
Rušningur....................... kr. 4,000
Ręsi öll m. Žvergili......... kr. 2.000
Eša alls........................... kr. 32,750
Sé nś ašeins tekin Skaršbrekkan Siglufjaršarmegin. žį dragast frį žessari upphęš 800 hlaupandi metrar į kr. 15.oo hver, samtals kr. 12.000
Eins og getiš er um héraš framan, hefi ég ekki athugaš veginn lengra en nišur fyrir Skaršsbrekkuna Fljótamegin, en samt er ég leišinni kunnugur žašan til Hrauna - og veit meš vissu, aš žar er vel hęgt aš gera bķlfęran veg.
Ašeins er žar athugunarvert, hvort vegurinn liggi nišur Hraunadal, eša yfir svokallašar Eggjabrekkur, sem nęst gamla veginum, en śr žvķ er best aš vegamįlastjóri skeri, eins og ég hefi įšur bent į.
Aš sķšustu skal žess getiš, aš įętlun:žessi er mišuš viš kaup žaš, sem nś er gildandi ķ Verkamannafélagi Siglufjaršar.
p.t. Siglufirši 18. nóvember 1932 Lśšvķk R. Kemp.