Heimsmet ! Hvað er menning?
Sennilega eiga Akureyringar auðvelt með að svara þessari “kjánalegu” spurningu, þrátt fyrir að víða er orðið “menning” talið allteygjanlegt hugtak. Meðal annars á ég erfitt með að átta mig á því hvað felst í raun í þessu stutta orði: „Menning".
Er þar átt við arfleið sem ákveðnir þjóðfélagshópar, byggðarlög og eða heilar þjóðir hafa lært um siði og venjur, mann fram af manni, eða er átt við einhver "listaverk" (orðið “list” er víst einnig nokkuð teygjanlegt), handverk og eða hugverk einstaklinga og hópa, og er þá átt við allar tegundir verka eða aðeins það sem almennt er kallað “klassískt”???
Klassísk verk hafa þau verk verið kölluð sem annað hvort hafa fallið meirihluta fólks í geð, eða hins vegar þröngum hópi fólks sem fullyrt hefur að ákveðin verk séu listaverk og menningarlegt fyrirbrigði, bæði, svo eitthvað sé nefnt; einhverjar málningarslettur, strokur, hringir og strik á lérefti hengdu upp á vegg, þó svo að enginn viti í raun hvernig eigi að snúa, svo og tónflutningur sem af “leikmanni” gæti talist einhverjar truflanir í útvarpi eða þaðan af verra.
Og svo þá tegund tónlistar sem margir kalla sinfóníugarg, jafnvel þó mjög mörg tónverk í þeim dúr falli almennt flestum vel í eyru, við viss tækifæri a.m.k.
Ég er öllu jöfnu ekki þungt þenkjandi um “menningu”, þó svo að ég sé að velta þessu fyrir mér nú og það í blaðagrein.
En ástæðan fyrir þessum vangaveltum mínum er að gefnu tilefni.
Lesendur Dags hafa e.t.v. tekið eftir fréttatilkynningu sem birtist í Degi nú fyrir jólin þess efnis að Placido Domingo mundi syngja á Siglufirði um jólin, í nýrri kvikmynd um óperu Verdis, Otello, ásamt fjölda annarra listamanna, og að þarna væri um Evrópu frumsýningu myndarinnar að ræða. Þessi mynd var að sjálfsögðu mjög vel auglýst á Siglufirði, bæði í heimablöðum og í útstillingar gluggum Nýja Bíós, þannig að varla hefur vitneskjan um myndina farið framhjá á nokkrum Siglfirðingi .
Þessi mynd var valin með tilliti til þess að reyna að þóknast þeim stóra hópi fólks sem sjaldan eða aldrei fer í bíó, en hefur í gegnum árin sýnt í verki að það hefur haft áhuga á “klassískum” söng, með starfsemi sinni í hinum ýmsu kórum, sem því miður eru víst allir “dauðir” nema kirkjukórinn.
En viti menn, myndin var sýnd eins og auglýst hafði verið annan dag jóla, og tel ég að með frumsýningu þessarar myndar á Siglufirði hafi skapast möguleiki á að komast á skrá í heimsmetabók “Guinnes”, þar sem mér “bíóstjóranum” tókst að aka öllum frumsýningargestunum, ásamt dyraverði, heim að lokinni sýningu í fimm manna fólksbíl, og hafa samt eftir pláss fyrir einn í viðbót, þar sem frumsýningargestirnir voru aðeins TVEIR, nánar tiltekið mæðgur úr suðurbænum.
Á sunnudagskvöldið tveim dögum seinna, var myndin endursýnd en þá mættu til viðbótar 16 manns, þar á meðal önnur konan frá fyrri sýningunni og 4-5 aðkomumenn sem dvalið höfðu um jólin á Siglufirði.
Þannig að lítið var upp úr þessari tilraun til að koma "menningu" Siglfirðinga "á hærra plan", að hafa, annað en að njóta þess að sjá ánægjusvip þess fólks sem kom, og fá þakkir þess fyrir, sem ekki er venjulegt hér.
Eftir að hafa gert þessa tilraun, og raunar fleiri, eins og t.d. mislukkaða “5 mynda Hitchcock's viku”, og sýningu á myndinni “Hanna og systur”, sem hvarvetna hefur fengið frábæra dóma, og nú í desember fékk hún titilinn: “Besta mynd ársins” í New York. Á þá mynd komu 10 og 8 höfðu gengið út áður en sýningu var lokið.
Eftir allt þetta, þá munum við eigendur Nýja Bíós hf . ekki að eigin frumkvæði - fá eða borga fyrir, að reyna að halda uppi “menningu” af þessu tagi né svipuðu.
Það verða einhverjir aðrir að sjá sóma sinn í slíku, t.d. bæjaryfirvöld og hinir “betri” borgarar.
En hvað bæjaryfirvöld snertir þá er varla von á neinu “menningarlegu” frá þeim ef marka má þeirra persónulegu aðsókn vegna heimsókna undanfarinna ára, ýmissa hópa úr nágrannabyggðum og víðar að, sem komið hafa með margt merkilegt og gott “á fjalirnar”, og ekki má gleyma mætinga- og áhugaleysi sumra þeirra á starfsemi Leikfélags Siglufjarðar síðustu árin.
Einu skiptin sem “bæjarstjórnir” Siglufjarðar hafa fjölmennt í tilefni heimsókna listamanna, virðist mér vera þegar haldnar eru matarveislur í tilefni heimsókna Sinfóníuhljómsveitarinnar sem hefur verið nokkuð reglulega, annað og þriðja hvert ár. Þó verður að geta þess að sumir bæjarfulltrúar, fyrrverandi og núverandi, hafa ekki alveg sofið “á verðinum” hvað aðsókn þeirra til “menningar” tækifæra snertir.
Hópar sem hingað hafa komið hafa sagt mér að það teljist til undantekninga ef þeim sé ekki tekið opnum örmum af sveitarstjórnum minni byggðarlaga, borguð fyrir þá húsaleiga eða veittur verulegur styrkur til þess að unnt sé að halda mannfagnaði þar sem boðið er upp á hinar ýmsu tegundir “menningar”.
Oftar en ekki síðustu ár hefur aðsókn á Siglufirði á vissar samkomur, verið svo léleg að ekki hefur nægt fyrir lágri húsaleigu, enda oft endað með því að Nýja Bíó hf. hefur verulega slegið af til viðbótar umsömdum afslætti, og komið hefur fyrir að ekki hefur verið tekin húsaleiga, svona til að “sýna lit” .
Og til eru hópar sem lýst hafa yfir að til Siglufjarðar komi þeir ekki oftar, þar sem fólkið þar þar kunni ekki að meta það, sem alls staðar annars staðar sé tekið opnum örmum, með mikilli aðsókn .
Að lokum, allir hafa auðvitað fulla heimild til að velja og hafna, og það geri ég að sjálfsögðu. En það er ekki nóg að tala um “menningu”. Það verður líka að GERA eitthvað, en við eigendur Nýja Bíós hf. teljum okkur hafa gert nóg.
Þökk fyrir birtinguna. Steingrímur Kristinsson Siglufirði.
